هشت سوالی که در جلسات کوچینگ باید مراقب آن باشید
آگاهی از این هشت سوال به شما کمک می‌کند جلسات کوچینگ شما با سرعت بیشتری به نتیجه دلخواه برسد.
مهمترین مهارتی که شما را در یک جلسه کوچینگ حرفه‌ای نشان می‌دهد اینست که سوال مناسب را در وقت مناسب بپرسید. اکثر سوالاتی که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت به خودی‌خود سوالات درستی هستند و حتی ممکن است در خارج از فضای کوچینگ هم سوالات قدرتمندی باشد اما در یک جلسه کوچینگ اگر به موقع پرسیده نشود آنها را به یک سوال بی ارزش تبدیل می‌کند و کمترین نتیجه منفی آنها اتلاف وقت است.
این مقاله به شما کمک می‌کند با ماهیت و موقعیت کارکرد آنها آشنا شوید و با دقت بیشتری در جلسات کوچینگ از آنها استفاده کنید.
- سوالاتی که با “چرا ” شروع میشود.
سوالاتی که با چرا شروع می‌شودن اگر در جای مناسب پرسیده نشود می‌تواند یکی از بدترین سوالات باشد. بنابراین در پرسیدن این سوالات “چرایی” باید خیلی محتاطانه عمل کنید.
اما دلیل این احتیاط چیست؟
اول اینکه شروع سوالات با “چرا ” حالت اتهامی دارد و حسِ بازجویی را در مراجع ایجاد می‌کند. این سوال را بازجو‌ها از متهمان می‌پرسند بنابراین اگر مراجع شما چنین احساسی از این سوالات داشته باشد زیاد هم بی‌دلیل نیست.
دوم اینکه سوالاتی که با “چرا ” شروع می‌شوند مسئولیت گریز هستند. وقتی از کسی می‌پرسید چرا دیر آمدید؟ او می‌گوید چون ترافیک بود یا چون آدرس سر راست نبود یا …. معمولا دلیلی خارج از حوزه مسئولیت خودش
را به آن مربوط می‌کند. در حالی که این پاسخ‌ها مشکل را حل نمی‌کنند. به جای این سوال می‌توانید بپرسید چه کاری باید انجام می‌دادید تا سروقت می‌رسیدید؟
- سوالات جهت دار
این سوالات شامل تمام سوالاتی میشود که شما پاسخ آن را می‌دانید و سعی می‌کنید مراجع را به سمت آن پاسخ راهنمایی کنید. این سوالات تله افراد متخصص است و یک کوچ متخصص وقتی در حوز تخصصی خود کوچ می کند ممکن است ناخواسته با این سوالات جهت‌دار درگیر شود.
ناآگاهی از این سوالات ممکن است جلسه کوچینگ را شبیه به یک مسابقه بیست سوالی کند که کوچ می‌خواهد مراجع را با سوالات خود به سمت جواب مورد نظر راهنمایی کند. اگر در حوزه تخصص خود کوچ می‌کنید بهتر است موظب این تله باشید و از ابتدا در این مسیر ورود نداشته باشید. البته گاهی نیاز است است با اطلاع دادن به مراجع از حالت کوچ به مشاور و یا منتور تغییر موضع دهید و به گونه‌ای جواب را عنوان کنید. یا جواب را به عنوان یک پیشنهاد مطرح کنید و انتخاب را به عهده مراجع بگذارید.
- سوالات بسته
سوالات بسته جواب‌های کوتاه و یک کلمه‌ای دارند و حداقل اطلاعات را در اختیار شما قرار می‌دهد. درحالیکه در یک فرایند کوچینگ درست شما باید بتوانید با کمترین سوالات بیشترین اطلاعات را برای مراجع‌تان و خودتان فراهم آورید.
مثلا وقتی از مراجع خود می‌پرسید ساعت چند به کلاس رسیدی؟ او در جواب سوال شما یک عدد می‌گوید و دوباره منتظر سوال بعدی شما میشود. سوالاتی که پاسخ‌های آنها “بله” و “خیر” هستند نیز جزء سوالات بسته محسوب می‌شوند . اما نکته مهمی که باید در مورد این سوالات بدانید اینست که اگر همین سوالات “بله ” و “خیر” در جای خود پرسیده شوند می‌توانند سوالات مفیدی باشند.
به عنوان مثال این سوالات در بازخورد گرفتن از مراجع لازم است و حتی کمک می‌کند روند کوچینگ سریع تر پیش برود.
- سوالات طولانی
اگر تعداد کلمات یک جمله بیش از دوازده کلمه شود پردازش یکباره آن برای مغز دشوار میشود و ممکن است شنونده کمی گیج شود.حتما این مورد را در خواندن جملات طولانی یک کتاب تجربه کرده‌اید. جمله‌ای را می‌خوانید وقتی به انتهای جمله می‌رسید اول جمله را یادتان رفته و باید دوباره به اول جمله برگردید!
دقت کنید سوالات شما این وضعیت را برای مخاطبتان پیش‌نیاورد. اگر مراجع از شما می‌خواهد سوالتان را دوباره تکرار کنید احتمالا سوالی طولانی از او پرسیده‌اید و او گیج شده است. بهترین حالت یک جمله از جهت تعداد کلمات بین 7 الی 10 کلمه است.
- سوالات مبــــهم
گاهی سوالت مبهم مراجع را گیج می‌کند که مهمترین این سوالات، سوالات منفی هستند. از طرف دیگر جواب سوالات منفی هم مانند خود سوال مبهم هستند. مثلا وقتی از کسی می‌پرسید: دیگر درس نمی‌خوانید؟ علاوه بر این که یک سوال بسته مطرح کرده‌اید جواب هر چه باشد باز هم مبهم است یا وقتی می‌پرسید: راهی وجود ندارد که بشود سروقت برسید؟ باز هم جواب مبهم است به جای این سوال می‌توانید بپرسید چه کارهایی انجام بدهید سر وقت می‌رسید؟
گاهی واژ‌هایی که در سوالاتتان مطرح می‌کنید واژ‌های تخصصی و خارج از حوزه معلومات مخاطب است که درنهایت باز هم سوال شما را مبهم و مراجع را گیج می‌کند. دقت کنید مبنای سوالات و مکالمات کوچینگ را بر سادگی بگذارید و حتما سطح اطلاعات مخاطب را در نظر داشته باشید و تا حد امکان از کلمات تخصصی و خارج از عرف استفاده نکنید.
- سوالات دستور العملی
فرایند پرسش و پاسخ در کوچینگ یک فرایند کاملاً واکنش محور است و قابلیت دستورالعمل شدن را ندارد. در پرسیدن سوالات کوچینک به دستورالعملی نیاز نیست. درست مانند دوچرخه سواری یا راه رفتن که آنرا بدون دستورالعمل و فقط با تمرین یاد گرفتیم.
در کوچینگ بهترین سوالات بعد از پاسخ سوال قبلی و با توجه به اطلاعات دریافت شده از آن مطرح میشود و این کار ادامه پیدا می‌کند تا مراجع به آن چیزی که باید برسد دست یابد. بنابراین حتی اگر شما مجموعه‌ای از سوالات قدرتمند را جمع آوری کنید هیچ تضمینی وجود ندارد که با این سوالات در یک جلسه کوچینگ به خواسته‌تان برساند. چه بسا اتکاء به این سوالات تمرکز شما را از گوش‌دادن موثر باز دارد. بنابراین سعی نکنید مانند خبرنگاران با سوالات آماده وارد جلسه شوید. مهمترین ایراد سوالات دستورالعملی این است که به گوش کردن فعال شما آسیب جدی می‌زند.
- سوالات لو رفته!
راب فیتز پاتریک در کتاب “تست مامان” می‌گوید: اگر مردم بدانند چه چیزی دوست دارید بشنوید، حتما به شما دروغ می‌گویند” . هر چند موضوع کتاب فوق تحقیق در باره تولید محصول است و شاید این مورد در کوچینگ صددرصد مصداق نداشته باشد، اما طبیعت و ویژگی انسان را نشان می‌دهد و می‌تواند در ارتباطات کوچ و کوچی خصوصا در ارتباطات بلند مدت این مشکل را ایجاد کند. در این وضعیت مخاطب به خاطر اینکه با شخصیت شما آشنایی بیشتری پیدا کرده است گاهی به صورت ناخودآگا ممکن است در جواب سوالات به دنبال پاسخی باشد که شما را راضی می‌کند نه آنچیزی که حقیقت دارد. بابت فیتز پاتریک در جایی دیگر از همین کتاب می‌گوید: ” این وظیفه دیگران نیست که حقیقت را به ما نشان دهند. پیدا کردن حقیقت وظیفه ماست. و ما خودمان باید این کار را با پرسش‌های خوب و مناسب انجام دهیم”
- سوالات تنبل
هر سوالی که ذهن مخاطب را درگیر نکند و اطلاعات بسیار اندگی در اختیار شما و مراجع قرار دهد و از سوی دیگر باعث اتلاف وقت جلسه شود، یک سوال تنبل است. سوالت بسته که در قسمت سوم همین مقاله از آن نام بردیم اگر در جای مناسب پرسیده نشود جزیی از سوالات تنبل هستند.
اگر در ابتدای کار کوچینگ باشید حتما با این سوالات زیاد مواجه شده‌اید. سعی کنید این سوالات را در ارزیابی‌هایی که از جلسات کوچینگ خود دارید شناسایی کنید تا آگاهانه در حذف آنها گام بردارید. نقطه مقابل سوالات تنبل، سوالات قدرتمند هستند. این سوالات علاوه بر اینکه ذهن مراجع را درگیر می‌کند به کوچ اجازه می‌دهد کلی اطلاعات از آن استخراج کند.
آخرین دیدگاه‌ها